“Witamina C 1000” najlepsza na przeziębienie - MIT
Witamina C w dawce 1000 mg jest najpopularniejszą dawką, po którą sięgają Polacy w trakcie przeziębienia i różnego rodzaju infekcji. Okazuje się jednak, że przyjmowanie dawek wyższych niż 100 mg jednorazowo nie ma uzasadnienia naukowego. Wchłanialność wyższych dawek witaminy C z układu pokarmowego drastycznie spada. Niewchłonięta witamina C jest fermentowana przez bakterie jelitowe i powoduje dolegliwości ze strony układu pokarmowego takie jak bóle brzucha i biegunka. Faktem jest jednak to, że komórki układu odpornościowego np. białe krwinki (leukocyty) jako nieliczne z komórek są w stanie magazynować witaminę C i zużywają ją na bieżące potrzeby tym samym zapotrzebowanie na witaminę C w trakcie infekcji jest większe niż standardowo. Dodatkowo ma ona istotne właściwości przeciwzapalne i przeciwwirusowe, a także wspiera dojrzewanie limfocytów oraz wspomaga migrację komórek odpornościowych do źródła stanu zapalnego. Zasadne jest zatem przyjmowanie witaminy C w kilku - małych dawkach (do 100mg) kilka razy dziennie.
Prawoskrętna witamina C jest lepsza od lewoskrętnej - MIT
Kwestia prawo i lewoskrętności witaminy C wzbudza wiele kontrowersji. Na rynku możemy spotkać preparaty z rzekomą zawartością “prawoskrętnej” witaminy C, jednak taka deklaracja niewiele ma wspólnego z prawdą. Kwas L(+)-askorbinowy jest jedyną aktywnie biologiczną formą witaminy C. Dlaczego? Ponieważ tylko taki “kształt” cząsteczki pasuje do różnych receptorów np. enzymatycznych na zasadzie “zamka i klucza”. Kwas D-(-)-askorbinowy występuje w przyrodzie bardzo rzadko i nie może być przedstawiany jako witamina ze względu na inną budowę.
Przedrostek L i D nie oznacza kierunku skręcalności, a sposób ułożenia przestrzennego atomów wodoru i tlenu – po lewej lub po prawej stronie, które są swoimi lustrzanymi odbiciami. Jeśli narysujemy cząsteczkę witaminy C w płaszczyźnie, to rzeczywiście atomy znajduje się po lewej stronie. Nie ma to jednak nic wspólnego ze skręcalnością. Kwas L-(+)-askorbinowy skręca płaszczyznę światła spolaryzowanego w prawo – zawsze, niezależnie od tego czy występuje naturalnie w żywności, czy jest to witamina C syntetyczna uzyskana w laboratorium.
Witamina C wspomaga leczenie nowotworów - FAKT/MIT
U większości pacjentów onkologicznych obserwuje się obniżenie stężenia witaminy C, a stopień niedoboru jest uzależniony od stanu pacjenta, przebytego leczenia oraz stadium choroby. Na tej podstawie zaczęto badać potencjalny wpływ suplementacji witaminy C u pacjentów onkologicznych oraz prowadzono badania ex vivo (w warunkach laboratoryjnych). Zauważono, że witamina C może hamować proliferację komórek nowotworowych, a także działać przeciwzapalnie – jednak co ważne - tylko w określonej dawce. Mechanizm, od którego zależy potencjał przeciwnowotworowy nie jest do końca poznany. Faktem jest to, że witamina C może kumulować się w komórkach przeciwnowotworowych i w przebiegu wielu szlaków metabolicznych uszkadzać komórki nowotworowe. Badania pokazują, że witamina C ma wpływ na regulację aktywności genów tj. wycisza geny uszkodzone. Wykazano również, że pacjenci z rakiem jelita grubego, którzy mieli wyższe stężenie kwasu askorbinowego we krwi, wykazali dłuższy czas przeżycia wolnego od choroby. Analiza próbek tkanek ludzkich nowotworów endometrium, jelita grubego i tarczycy wykazała, że niskie stężenie kwasu askorbinowego było skorelowane z wyższymi markerami aktywacji nowotworowej. Pozytywne działanie witaminy C zaobserwowano jednak tylko przy określonej wartości. Wyższe dawki mogą mieć wręcz działanie odwrotne, a łączenie suplementacji, szczególnie dożylnej z chemio i radioterapią może być niebezpieczne. Przykładowo badanie, w którym skojarzono lek (trójtlenku arsenu i kwas L-askorbinowego) wykazało szkodliwość i wzrost progresji nowotworu. Brak jest dobrej jakości badań, które eliminowały by efekt placebo, potwierdzające zasadność suplementacji witaminy C w dużych dawkach. Rozsądnym wydaje się - jeśli już pacjent decyduje się na suplementację - pozostać przy dawkach uznanych za bezpiecznie tzn. do 100 mg jednorazowo, a bezpieczna dobowa dawka witaminy C wynosi 1000 mg.
Przetwory owocowe nie zawierają witaminy C ponieważ została utleniona pod wpływem światła i temperatury – FAKT/MIT
Witaminy, są rzeczywiście związkami chemicznymi wrażliwymi na czynniki zewnętrzne. Jedną z bardziej wrażliwych na światło, a przede wszystkim na wysoką temperaturę witamin jest witamina C. Każda obróbka termiczna: gotowanie, gotowanie na parze, gotowanie pod ciśnieniem, pieczenie czy smażenie powoduje straty witaminy C w produktach spożywczych. Są to straty zwykle kilku/kilkunastu procentowe, a stopień degradacji witaminy C zależy od rodzaju surowca, temperatury i czasu przez który surowiec jest poddawany obróbce termicznej. Najlepszą metodą jest pozyskiwanie soków za pomocą tłoczenia, ponieważ utrata witaminy C jest wtedy najmniejsza. Cenną informacją jest również deklaracja zawartości witaminy C w produkcie końcowym na opakowaniu. Przetwory takie z racji bezpieczeństwa spożycia, muszą być pasteryzowane i są zdecydowanie dobrym źródłem witaminy C, które można włączyć do codziennego jadłospisu.
mgr Justyna Dziomdziora
- Wójcik, D. Śliż Witamina C w codziennej praktyce lekarskiej – fakty i mity. Medycyna faktów Vol. 12/Nr 4(45)/2019
- Claudia Musiał i wsp. Witamina c w medycynie i kosmetologii. Wiadomości chemiczne 2019, 73, 9-10
- Arkadiusz Dobosz Witamina C fakty i mity. Świat Przemysłu Farmaceutycznego 1/2016
- Artur mazurek, Jerzy Jamroz. Stabilność witaminy c w sokach owocowych i nektarze z czarnej porzeczki podczas przechowywania. Acta Agrophysica, 2010, 16(1), 93-100
- Dorota Różańska, Bożena Regulska-Ilow, Rafał Ilow. Wpływ procesów kulinarnych na zawartość wybranych witamin w żywności. Cz. I. Witamina C i foliany. BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – XLVI, 2013, 3, str. 241 – 249
- Katarzyna Regulska, Maria Litwiniuk. Witamina C w terapii przeciwnowotworowej? – przegląd danych klinicznych i przedklinicznych. Farm Pol, 2020, 76 (4): 222–236
- Agnieszka Kantorska Witamina C rola i znaczenie dla organizmu. Praca poglądowa w ramach specjalizacji z farmacji aptecznej Kierownik specjalizacji- dr n. farm. Hanna Jankowiak-Gracz
- Magdalena Badian, Tomasz Dzierżanowski. Suplementacja witamin u chorych onkologicznych. Część II – witamina C i witaminy rozpuszczalne w tłuszczach oraz pierwiastki: wapń i żelazo. Medycyna Paliatywna 2018; 10(4): 176–183
- Małgorzata Woźniak, Alicja Bieńkowska, Natalia Stachowiak, Maciej Małecki Aktywność przeciwnowotworowa witaminy C. Farm Pol, 2018, 74 (6): 380–383
- Ewa Kilian-Pięta. Witamina C jako niezbędny składnik dla skóry człowieka oraz czynniki determinujące jej wchłanianie. 1 / 2019 / vol. 8 Kosmetologia Estetyczna
- Marek Postuła. Dlaczego nie można zapominać o witaminie c? Kardiologia w praktyce. Vol. 14/Nr 3-4(53-54)/2020: 60-62
